Trong thực tế, không ít trường hợp người để lại tài sản là quyền sử dụng đất nhưng thửa đất đó chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (thường gọi là “sổ đỏ”). Khi phát sinh quan hệ thừa kế, nhiều người thắc mắc liệu quyền sử dụng đất chưa có sổ đỏ có được coi là di sản thừa kế không? Điều kiện để chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ là gì? Việc hiểu đúng bản chất pháp lý sẽ giúp các bên bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình và lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp khi có tranh chấp.
MỤC LỤC
Đất chưa có sổ đỏ có được xem là di sản thừa kế không
Luật Đất đai năm 2024 không bắt buộc quyền sử dụng đất phải có sổ đỏ mới được thừa kế. Quyền sử dụng đất vẫn được coi là di sản thừa kế nếu quyền sử dụng đất đó là hợp pháp, đáp ứng các điều kiện được quy định.
Cụ thể, Điều 45 Luật Đất đai 2024 quy định các điều kiện chung để thực hiện các quyền của người sử dụng đất, trong đó có quyền thừa kế như sau:
- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trừ trường hợp thừa kế quyền sử dụng đất.
- Đất không có tranh chấp hoặc tranh chấp đã được giải quyết bởi cơ quan có thẩm quyền.
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên, không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để đảm bảo thi hành án.
- Trong thời hạn sử dụng đất.
Như vậy, nếu đất của người để lại thừa kế có nguồn gốc hợp pháp, sử dụng ổn định, không có tranh chấp, và đáp ứng các tiêu chí khác của Luật thì dù đất chưa có sổ đỏ vẫn được xem là di sản thừa kế và người được hưởng thừa kế vẫn được nhận thừa kế khi có yêu cầu.
Đất chưa có sổ đỏ có chia thừa kế được không?
Tình huống pháp lý:
Xin chào Trung tâm di chúc Việt Nam. Ông nội tôi khi mất có để lại một thửa đất 500m2. Vì một số vấn đề nên cho đến khi ông mất vào năm ngoái, thửa đất vẫn chưa làm thủ tục cấp sổ đỏ. Nay gia đình tôi muốn cải tạo thửa đất để một phần làm nhà thờ họ. Tuy nhiên, tôi được biết muốn xây dựng công trình trên đất thì cần phải chứng minh được mình có quyền sử dụng đất. Vì thế mà anh em chúng tôi đang muốn khai nhận di sản thừa kế để được hưởng đất thừa kế của ông.
Vậy cho tôi hỏi, trường hợp đất của bố tôi chưa có sổ đỏ thì có được chia thừa kế hay không?
Trung tâm di chúc giải đáp:
Sổ đỏ là bằng chứng pháp lý để Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất hợp pháp của một cá nhân, tổ chức. Hay khi lập di chúc định đoạt quyền sử dụng đất tại văn phòng Công chứng thì cũng cần yêu cầu có sổ đỏ. Tuy vậy, việc thừa kế quyền sử dụng đất vẫn có thể thực hiện trong trường hợp đất chưa có sổ đỏ nhưng phải có căn cứ chứng minh đất thuộc quyền sử dụng của người đã mất.
Mặc dù vậy, việc chia thừa kế đất chưa có Sổ đỏ rất phức tạp, đặc biệt là khi xảy ra tranh chấp. Nếu không có đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc sử dụng đất hợp pháp, việc chia thừa kế có thể bị Tòa án bác bỏ. Ngoài ra, sau khi được chia thừa kế, mảnh đất vẫn chưa có Sổ đỏ. Khi đó người thừa kế không thể thực hiện các giao dịch như mua bán, tặng cho, thế chấp một cách dễ dàng và hợp pháp. Vì thế, Để đảm bảo tính hợp pháp và tránh các rủi ro không mong muốn, người thừa kế nên tìm đến sự tư vấn và hỗ trợ của luật sư hoặc các chuyên gia pháp lý.
Liên hệ Luật sư đất đai, thừa kế qua số điện thoại 0963.673.969 (Zalo) để được tư vấn, hỗ trợ.
Điều kiện để chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ
Để chia thừa kế đối với đất chưa có Sổ đỏ. Người yêu cầu chia cần phải đáp ứng các điều kiện sau:
Chứng minh nguồn gốc đất.
Thừa kế chỉ áp dụng cho tài sản thuộc quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp của người chết. Do đó, người thừa kế phải cung cấp được các giấy tờ, bằng chứng để chứng minh rằng đất thuộc quyền sử dụng, sở hữu hợp pháp của người đã mất.
Các giấy tờ này có thể bao gồm:
- Giấy tờ mua bán, chuyển nhượng đất đai.
- Giấy tờ về việc giao đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Biên bản xác nhận của chính quyền địa phương về việc sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp.
- Các giấy tờ nộp thuế, thực hiện nghĩa vụ tài chính khi sử dụng đất hàng năm.
Có di chúc hợp pháp
Nếu người để lại di sản đã lập di chúc hợp pháp và trong di chúc có chỉ định rõ việc chia thừa kế mảnh đất đó, thì việc chia thừa kế sẽ thực hiện theo nội dung di chúc. Di chúc phải được lập và công chứng hoặc chứng thực theo đúng quy định của pháp luật. Một số trường hợp có di chúc viết tay hoặc di chúc có người làm chứng nhưng vẫn có thể được công nhận là di chúc hợp pháp.
Trường hợp có tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc, khách hàng có thể liên hệ tới Trung tâm di chúc Việt Nam theo Hotline 0963.673.969 (Zalo)
Không có di chúc hoặc di chúc vô hiệu
Trong trường hợp không có di chúc, việc phân chia di sản thừa kế sẽ theo quy định pháp luật. Hoặc các đồng thừa kế có thể tự thỏa thuận về việc phân chia thừa kế theo tỷ lệ khác nhau mà không cần phải đúng theo tỷ lệ pháp luật quy định.
Ngoài ra, cần đảm bảo điều kiện khác như:
- Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất.
- Quyền sử dụng đất không bị tranh chấp tại thời điểm mở thừa kế.
- Đất không bị kê biên để thi hành án, và vẫn đang trong thời hạn sử dụng (nếu là đất có thời hạn).
Liên hệ Luật sư đất đai, thừa kế để được tư vấn cụ thể về điều kiện chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ qua số điện thoại 0963.673.969 (Zalo).
Cách chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ đúng luật
Thủ tục thừa kế tài sản chưa có giấy tờ, đặc biệt là quyền sử dụng đất phức tạp hơn rất nhiều so với tài sản đã có giấy tờ. Vì trước hết phải chứng minh tài sản đó thuộc quyền sử dụng, sở hữu của người đã mất. Sau đây là cách chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ đúng luật:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ, tài liệu
Giấy tờ liên quan đến đất thừa kế
Vì là đất chưa có sổ đỏ nên khi chia thừa kế, cần cung cấp tất cả những giấy tờ có thể chứng minh nguồn gốc, thông tin thửa đất. Có thể bao gồm: Hợp đồng mua bán công chứng, chứng thực; giấy tờ mua bán viết tay; bản đồ địa chính; sổ mục kê; biên lai nộp thuế sử dụng đất hàng năm; hoặc văn bản có xác nhận của địa phương có liên quan đến thửa đất…
Giấy tờ liên quan đến giấy tờ nhân thân
- Giấy tờ chứng minh người để lại di sản đã chết: Giấy chứng tử, Trích lục khai tử…
- Giấy tờ nhân thân của người yêu cầu chia di sản thừa kế: CMND/CCCD/Hộ chiếu…
- Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di sản. Như: giấy chứng nhận kết hôn, giấy khai sinh, xác nhận thông tin cư trú,…
Các giấy tờ khác:
- Bản sao di chúc (nếu có);
- Dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế (nếu có);
- Giấy tờ chứng minh có người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (nếu có);
- Các giấy tờ khác chứng minh tài sản chung/riêng như: Thỏa thuận tài sản chung/riêng; văn bản tặng cho tài sản; bản án ly hôn chia tài sản chung…
Bước 2: Xác nhận quyền sở hữu tài sản từ cơ quan chức năng
Sau khi chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, người thừa kế cần xác nhận quyền sở hữu tài sản. Người thừa kế sẽ làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Ủy ban nhân dân cấp xã/phường/thị trấn hoặc Phòng tài nguyên và môi trường để yêu cầu xác nhận đất có nguồn gốc là tài sản của người đã mất và người thừa kế được quyền thừa kế hợp pháp. Các bước thực hiện bao gồm:
- Gửi đơn đề nghị xác nhận quyền sở hữu kèm theo toàn bộ giấy tờ chứng minh đã thu thập.
- Cơ quan có thẩm quyền tiến hành kiểm tra, thẩm tra hồ sơ và xác minh tình trạng pháp lý của tài sản.
- Nếu tài sản đáp ứng điều kiện cấp giấy chứng nhận, người thừa kế sẽ được cấp biên bản xác nhận quyền sở hữu từ cơ quan có thẩm quyền.
Bước 3: Khai nhận hoặc phân chia di sản
Sau khi giấy tờ đã được xác nhận có giá trị pháp lý, các đồng thừa kế sẽ tiến hành lập văn bản khai nhận di sản (nếu chỉ 1 người hưởng) hoặc văn bản phân chia di sản (nếu nhiều người hưởng) tại phòng công chứng hoặc UBND xã.
Trong trường hợp có một người không đồng ý việc phân chia, hoặc giấy tờ cần có để thực hiện theo thủ tục hành chính thông thường không đủ thì người có yêu cầu có thể thực hiện việc phân chia di sản bằng cách khởi kiện tại Toà án. Bản án có hiệu lực pháp luật của Toà án nhân dân có thẩm quyền sẽ là cơ sở pháp lý để thực hiện việc cấp sổ đỏ sau này.
Để được hướng dẫn thủ tục chia thừa kế, khách hàng có thể liên hệ Trung tâm di chúc Việt Nam qua số điện thoại 0963.673.969 (Zalo).
Một số vướng mắc thường gặp và cách xử lý
Đất tranh chấp với người ngoài/giữa anh em
Tranh chấp đất thừa kế ngày nay là không còn là thủ tục xa lạ gì. Tranh chấp có thể xảy ra giữa các thành viên trong hoặc giữa những người trong gia đình và người không cùng huyết thống. Dù là bên nào chủ động trong việc giải quyết tranh chấp thì các bên cũng cần chuẩn bị được đầy đủ tài liệu chứng cứ cần thiết để chứng minh cho yêu cầu của mình.
Khi giải quyết tranh chấp tại Toà án, đối với các giấy tờ liên quan đến đất đai đã có, đương sự cần cung cấp cho Toà án để chứng minh cho yêu cầu khởi kiện. Đối với các giấy tờ không thể tự mình thu thập được, đương sự có thể làm đơn đề nghị Toà án xác minh, thu thập giúp. Giải quyết tranh chấp bằng con đường khởi kiện là phương án triệt để nhất. Khi có Bản án giải quyết tranh chấp, các bên sẽ theo phán quyết của Tòa mà chấp hành. Nếu đã hết thời gian tự nguyện thi hành án mà bên có nghĩa vụ không chấp hành, bên còn lại có thể yêu cầu Cơ quan thi hành án áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành.
Có người thừa kế không đồng ý chia thừa kế
Theo quy định của pháp luật dân sự, trường hợp các đồng thừa kế phát sinh mâu thuẫn về việc phân chia di sản thì đây được coi là tranh chấp dân sự. Pháp luật hiện hành cho phép giải quyết tranh chấp này theo hai phương thức chủ yếu: hòa giải và khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền.
Hoà giải
Đối với tranh chấp thừa kế, thủ tục hòa giải tại cơ sở không phải là điều kiện bắt buộc để khởi kiện. Tuy nhiên, trên thực tế, các bên trong quan hệ thừa kế thường là thành viên trong cùng một gia đình, việc duy trì quan hệ hòa thuận là yếu tố quan trọng. Vì vậy, phương án ưu tiên là các bên chủ động thương lượng, thỏa thuận với nhau.
Hoạt động hòa giải có thể do các bên tự tiến hành hoặc thông qua bên thứ ba đóng vai trò trung gian như Ủy ban nhân dân cấp cơ sở, hòa giải viên, luật sư hoặc tổ chức hành nghề luật sư, nhằm đảm bảo quá trình thương lượng diễn ra khách quan, công bằng.
Khởi kiện tại Tòa án
Trường hợp các bên không đạt được sự thống nhất thông qua hòa giải, giải pháp hiệu quả và có giá trị pháp lý cao nhất là khởi kiện vụ việc tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Căn cứ vào hồ sơ, chứng cứ và các quy định pháp luật, Tòa án sẽ xem xét, giải quyết và ban hành bản án hoặc quyết định phân chia di sản. Bản án sẽ là cơ sở pháp lý ràng buộc các bên, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của những người thừa kế.
Dịch vụ hỗ trợ chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ
Trung tâm di chúc cung cấp dịch vụ trên phạm vi toàn quốc. Chúng tôi rất hân hạnh được phục vụ, hỗ trợ giải quyết các vấn đề pháp lý cho khách hàng. Quý khách hàng cần hỗ trợ thủ tục chia đất thừa kế chưa có sổ đỏ, hoặc có nhu cầu sử dụng các Dịch vụ của Trung tâm hoặc cần hỗ trợ pháp lý vui lòng liên hệ qua một trong các phương thức sau:
- Làm việc trực tiếp tại trụ sở, chi nhánh của chúng tôi tại: Hà Nội, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh.
- Điện thoại: 0963.673.969 (Zalo)
- Email : Trungtamdichuc@gmail.com
- Website: trungtamdichuc.com – luathungbach.vn
- Fanpage:Trung tâm di chúc Việt Nam
Trân trọng!
