Tranh chấp chia thừa kế xử lý thế nào?

Khi người thân qua đời, việc phân chia di sản thừa kế thường dễ phát sinh nhiều mâu thuẫn giữa các thành viên trong gia đình. Nhiều gia đình rơi vào căng thẳng, kiện tụng kéo dài do không thống nhất được cách giải quyết, phân chia tài sản thừa kế. Vậy khi xảy ra tranh chấp chia thừa kế, phải xử lý thế nào cho đúng quy định pháp luật, đảm bảo công bằng và quyền lợi của các bên? Bạn đọc có thể tham khảo nội dung dưới đây hoặc liên hệ tới Hotline 0963.673.969 (Zalo) của Trung tâm di chúc Việt Nam.

Tranh chấp chia thừa kế xử lý như thế nào?

Tranh chấp về phân chia thừa kế nói chung là một dạng tranh chấp dân sự. Tranh chấp này thường phát sinh giữa những người trong gia đình với nhau. Để giải quyết tranh chấp thừa kế, các bên có thể lựa chọn hai phương thức chính để giải quyết: hòa giải, thỏa thuận hoặc khởi kiện ra Tòa án.

Giải quyết tranh chấp chia thừa kế thông qua thỏa thuận, thương lượng.

Đây là phương án tối ưu nhằm giữ gìn tình cảm gia đình, đồng thời tiết kiệm thời gian và chi phí. Để thỏa thuận có giá trị pháp lý và đảm bảo quyền lợi, các bên cần lưu ý:

• Nắm vững quy định pháp luật: Xác định rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo luật định.
• Kết quả thoả thuận: Kết quả thỏa thuận, hoà giải của các bên nên được lập thành văn bản và có xác nhận đầy đủ của các bên đã tham gia. Đây có thể là căn cứ, bằng chứng để các bên giải quyết tranh chấp tại Toà án nếu nội dung hoà giải thành không được thực hiện.
• Thành phần tham gia: Cần có sự tham gia của tất cả những người thừa kế, người có quyền lợi liên quan hoặc thêm người làm chứng nếu cần để sớm thống nhất được nội dung thoả thuận.

Giải quyết thông qua thủ tục hòa giải tại UBND xã/phường.

Trong các vụ việc tranh chấp đất đai thông thường, các bên buộc phải thực hiện thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã trước khi khởi kiện. Tuy nhiên, đối với tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã không phải là điều kiện bắt buộc để khởi kiện vụ án dân sự. Điều này được quy định rõ tại Khoản 2, Điều 3, Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Do đó, các bên có quyền lựa chọn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế đất đai ngay lập tức mà không cần phải qua bước hòa giải cơ sở.

Trong trường hợp các bên vẫn lựa chọn hòa giải tại Ủy ban nhân dân, quy trình sẽ diễn ra như sau:

• Soạn và nộp đơn đề nghị hoà giải: Các bên soạn thảo Đơn đề nghị hòa giải tranh chấp thừa kế đất đai và nộp đơn tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp.
• Tham gia phiên hòa giải: Các bên tham dự phiên hòa giải theo lịch làm việc, thông báo của Ủy ban nhân dân.
• Kết quả hòa giải: UBND xã lập biên bản ghi nhận kết quả hoà giải và gửi cho các bên.

Khởi kiện tranh chấp thừa kế tại Tòa án.

Khởi kiện giải quyết tranh chấp ra Toà án là phương án cuối cùng các bên tìm đến khi không thể thương lượng, hoà giải tranh chấp thừa kế với nhau. Vậy Toà án nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế? Quy trình giải quyết tranh chấp thừa kế tại Toà án diễn ra như thế nào?

Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế.

Từ tháng 7/2025, với việc thay đổi địa giới hành chính, hệ thống Tòa án Việt Nam cũng có sự thay đổi. Hiện nay, tranh chấp thừa kế sẽ do Tòa án cấp Khu vực và Toà án tỉnh có thẩm quyền giải quyết.

• Toà án khu vực: giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tranh chấp phân chia thừa kế, bao gồm cả những vụ việc có yếu tố nước ngoài.
• Toà án tỉnh: giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc thừa kế mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực nhưng bị kháng nghị.

Quy trình giải quyết tranh chấp tại Toà án.

Quy trình khởi kiện tại Tòa án được thực hiện qua các bước chính như sau:

• Nộp hồ sơ: Gửi đơn khởi kiện cùng các tài liệu, bằng chứng tới Toà án.
• Toà án thụ lý vụ án: Nếu hồ sơ hợp lệ Toà án sẽ ra thông báo nộp tạm ứng án phí rồi tiến hành thụ lý vụ án.
• Chuẩn bị xét xử: Tòa án thực hiện các thủ tục tố tụng khác như: thu thập chứng cứ; lấy lời khai; định giá tài sản; đối chất; hoà giải;…
• Xét xử sơ thẩm: Tòa án mở phiên Tòa và ra phán quyết giải quyết tranh chấp.

Bản án sơ thẩm sẽ có hiệu lực nếu không có kháng cáo, kháng nghị. Người thừa kế được quyền sử dụng bản án này để yêu cầu thi hành án hoặc làm thủ tục xin cấp giấy tờ liên quan đến phần tài sản mình được nhận. Nếu có kháng cáo, vụ việc sẽ được xét xử phúc thẩm tại Tòa án cấp tỉnh.

Bị chiếm đoạt tài sản thừa kế phải kiện ở đâu?

Bị chiếm đoạt tài sản thừa kế là tình huống khi một hoặc nhiều người tự ý chiếm giữ, bán hoặc sử dụng tài sản thừa kế mà chưa được sự đồng ý của những người đồng thừa kế khác. Nếu các bên không sớm có phương án để lấy lại tài sản thừa kế đã hoặc đang bị chiếm giữ, chiếm đoạt thì quyền thừa kế sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Vậy bị chiếm đoạt tài sản thừa kế phải kiện ở đâu? Theo quy định của pháp luật hiện nay, việc khởi kiện tranh chấp chia thừa kế có thể được thực hiện như sau:

• Toà án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế là Toà án nơi bị đơn đang cư trú.
• Tuy nhiên, nếu tài sản thừa kế mà các bên tranh chấp là bất động sản thì có thể khởi kiện tại Toà án nơi có bất động sản để thuận tiện cho quá trình giải quyết tranh chấp. Việc Toà án nơi có bất động sản có tiếp nhận, xử lý hay không còn phụ thuộc vào việc chuyển giao, tiếp nhận hồ sơ giữa các Toà.
• Ngoài ra, các bên còn có thể thoả thuận, lựa chọn Toà án nơi cư trú của nguyên đơn, hoặc Toà án nơi có nhiều tài sản thừa kế hơn để giải quyết.

Để biết rõ hơn về Toà án có thẩm quyền giải quyết, bạn đọc có thể liên hệ Hotline 0963.673.969(Zalo) của Trung tâm di chúc Việt Nam

Di chúc giả thì chia thừa kế như thế nào?

Di chúc giả không phải là trường hợp hiếm xảy ra hiện nay. Tuy nhiên để biết di chúc thật hay giả không chỉ dựa vào ý kiến cá nhân hay phán đoán chủ quan. Di chúc được coi là giả khi có sự công nhận, khẳng định từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền – Toà án.

Vì vậy, nếu một bên cho rằng Bản di chúc là giả thì có thể khởi kiện ra Toà án, yêu cầu thực hiện các thủ tục giám định để xác định di chúc đó có phải là giả hay không. Thông thường, yêu cầu này có thể đi kèm với yêu cầu chia thừa kế. Nếu không yêu cầu chia thừa kế, người khởi kiện cũng có thể chỉ khởi kiện yêu cầu xác định tính hợp pháp của di chúc.

Cần làm gì khi nghi ngờ di chúc bị làm giả?

Đầu tiên, để Toà án có thể tiếp nhận, giải quyết yêu cầu tuyên di chúc vô hiệu do bị làm giả thì người khởi kiện cần:

• Bước 1: Thu thập chứng cứ

Việc thu thập chứng cứ để chứng minh di chúc bị làm giả ở mỗi trường hợp là không giống nhau, Một số những cách phổ biến thường được sử dụng như: so sánh chữ ký, nét chữ trong di chúc với giấy tờ khác và thu thập mẫu chữ ký, nét chữ đó; lấy ý kiến, lời khai của người làm chứng, biết việc; Yêu cầu Toà án giám định chữ viết, dấu vân tay có phải của cùng một người không;…

• Bước 2: Khởi kiện yêu cầu Tòa tuyên di chúc vô hiệu

Người khởi kiện nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền, kèm theo các chứng cứ đã thu thập được.

Lưu ý khi khởi kiện chia thừa kế tại Tòa án.

Nếu các bên xác định khởi kiện giải quyết vụ án tại Toà cần lưu ý những nội dung sau để quyền lợi của mình được bảo đảm và tránh những rủi ro pháp lý không đáng có.

Xác định đúng tư cách các bên tham gia vào quá trình khởi kiện.

Đương sự trong vụ án tranh chấp chia thừa kế cơ bản gồm có nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Hầu hết, những người này là những người thuộc diện được hưởng thừa kế, có đóng góp công sức vào việc tạo lập, quản lý di sản, người có quyền – nghĩa vụ đối với tài sản của người đã mất,…

Trong đó, quan trọng nhất là xác định rõ những người được hưởng thừa kế, tránh trường hợp vì lý do nào đó mà cố tình hoặc vô tình bỏ sót người thừa kế. Việc xác định thiếu, không đưa đầy đủ những người liên quan vào tham gia tố tụng có thể dẫn đến việc kết quả giải quyết vụ án bị huỷ bỏ.

Cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu

Hồ sơ trong mỗi vụ án phân chia thừa kế thường không giống nhau. Do đó, nếu không nắm rõ được những đầu mục hồ sơ cần có thì tốt nhất người dân nên tìm tới sự hỗ trợ pháp lý của các Công ty Luật, Luật sư uy tín chuyên về thừa kế để được hướng dẫn cách chuẩn bị hồ sơ, cũng như những giấy tờ cần có trong hồ sơ khởi kiện để tránh mất thời gian, công sức đi lại, cũng như đảm bảo quá trình khởi kiện tại Toà án đạt được hiệu quả.

Xác định đúng Tòa án có thẩm quyền giải quyết

Việc này tưởng chừng như đơn giản nhưng rất nhiều trường hợp người dân không nắm rõ quy định tố tụng, xác định sai Toà án có thẩm quyền giải quyết. Việc này nhiều khi không chỉ gây mất thời gian mà còn ảnh hưởng tới thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế.

Kiểm tra thời hiệu chia thừa kế

Theo quy định hiện nay, thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế là:

• 30 năm đối với bất động sản (nhà, đất).
• 10 năm đối với động sản (tiền, vàng, xe, cổ phần,…).

Thời hiệu được tính từ ngày người để lại di sản chết. Vì vậy việc kiểm tra, xác định thời hiệu còn hay đã hết là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên việc này đặc biệt khó khăn đối với một số trường hợp không thể xác định rõ thời điểm chính xác người để lại di sản chết. Nếu gặp phải tình huống tương tự người dân có thể liên hệ tới Hotline 0963.673.969(Zalo) của Trung tâm di chúc Việt Nam để được tư vấn cụ thể.

Không tự ý định đoạt tài sản khi đang tranh chấp

Trong quá trình khởi kiện, các bên không được tự ý bán, cho tặng, xây dựng hoặc sử dụng di sản khi chưa được sự thống nhất, đồng ý của các đồng thừa kế. Đặc biệt là đang trong quá trình giải quyết tranh chấp chia thừa kế. Việc tự ý định đoạt tài sản thừa kế sẽ chỉ khiến cho Toà án có đánh giá không thiện cảm đối với người đó và khiến tình trạng tranh chấp trở nên căng thẳng, phức tạp hơn. Nghiêm trọng hơn là khiến cho di sản thừa kế bị tổn hại, không khôi phục được tình trạng ban đầu. Người có hành vi tự ý định đoạt tài sản thừa kế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chịu trách nhiệm dân sự.

Nên thuê luật sư chuyên về thừa kế

Vụ án thừa kế thường rất phức tạp, liên quan đến nhiều người, hồ sơ gồm nhiều loại giấy tờ. Với chuyên môn nghề nghiệp và kinh nghiệm thường xuyên giải quyết các vụ án tranh chấp thừa kế. Luật sư sẽ:

• Giúp khách hàng soạn đơn khởi kiện đúng chuẩn quy định pháp luật;
• Tư vấn, đưa ra phương án giải quyết vụ việc ban đầu;
• Thu thập chứng cứ, hướng dẫn khách hàng chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ còn thiếu;
• Đại diện, nhận uỷ quyền khách hàng tham gia đàm phán với các bên, hòa giải và tranh tụng tại Tòa.

Liên hệ Trung tâm di chúc Việt Nam.

Trường hợp bạn có câu hỏi hoặc cần trợ giúp các vấn đề khác liên quan đến câu hỏi Tranh chấp chia thừa kế xử lý thế nào? Bạn có thể liên hệ Luật sư làm việc tại Văn phòng, chi nhánh ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Tĩnh,… theo các phương thức sau:

• Làm việc trực tiếp tại trụ sở, chi nhánh của chúng tôi tại: Tp. Hà Nội, Hà Tĩnh, Tp. Đà Nẵng, Tp. Hồ Chí Minh.
• Điện thoại: 0963.673.969 (Zalo)
• Email : Trungtamdichuc@gmail.com
• Website: Trung tâm di chúc Việt Nam – Luật Hùng Bách
• Fanpage: Trung tâm di chúc Việt Nam

Trân trọng!