Tình huống: Xin chào Luật Hùng Bách, tôi là Dương Văn Q. Bố mẹ tôi có hai người con trai, khi chết (không có di chúc) có để lại một thửa đất 400m2 ở quê. Hiện nay tôi có nhu cầu phân chia di sản thì được biết thửa đất đã đứng tên em trai. Em trai tôi đã lắp hàng rào, sử dụng thửa đất và ngăn cản việc phân chia di sản. Tôi không biết phải giải quyết như thế nào và cần làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp? Do đó, tôi mong nhận được phản hồi tư vấn của Luật Hùng Bách về vấn đề phải làm sao khi bị em trai chiếm đất thừa kế.
Trả lời: Luật Hùng Bách cảm ơn anh đã gửi câu hỏi đến chúng tôi. Trên thực tế, tranh chấp đất đai giữa các anh chị em trong gia đình xảy ra rất thường xuyên, đa dạng và phức tạp. Đối với vụ việc của anh Q, em trai anh đang có hành vi chiếm đất thừa kế. Hiện nay em trai anh đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối di sản thừa kế. Do đó, anh cần phải giải quyết tranh chấp tại các cơ quan có thẩm quyền để bảo vệ quyền lợi của mình. Sau đây, Luật Hùng Bách sẽ tư vấn những nội dung cần lưu ý khi giải quyết tranh chấp thừa kế.
Khách hàng có nhu cầu có thể liên hệ theo số 0963.673.969 (Zalo). để được tư vấn, hỗ trợ giải quyết các vấn đề liên quan đến Thừa kế – Di chúc.
MỤC LỤC
Thu thập chứng cứ để bảo vệ quyền lợi
Trước tiên, anh cần phải chứng minh các vấn đề về: Quyền thừa kế; Việc định đoạt di sản thừa kế;… Theo đó, anh phải thu thập tài liệu và chứng cứ liên quan đến việc thừa kế. Cụ thể:
Chứng minh về nhân thân
Đây là chứng cứ mấu chốt để chứng minh quyền thừa kế. Những giấy tờ này bao gồm: Giấy chứng tử; Giấy khai sinh; Giấy đăng ký kết hôn… Đây là cơ sở để xác minh điều kiện phát sinh quan hệ thừa kế giữa anh và bố mẹ. Đồng thời, cũng là một trong các căn cứ xác định phần thừa kế của anh theo quy định.
Giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng đất
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ/Sổ hồng) là chứng cứ pháp lý quan trọng nhất để xác định quyền về thửa đất. Tuy nhiên, đối với trường hợp đất chưa có sổ, anh phải thu thập các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu. Ví dụ như: giấy tờ chuyển quyền sử dụng đất (mua bán, tặng cho,…); giấy tờ về quyền sử dụng đất được nhà nước công nhận;… Tuy nhiên, hiện nay em trai anh đã chiếm đất thừa kế, do đó việc thu thập sẽ phức tạp hơn. Ngoài ra, các tài liệu kỹ thuật như: sổ mục kê; bản trích đo;… thu thập được tại các cơ quan có thẩm quyền cũng có thể là căn cứ xác định thông tin về thửa đất.
Chứng cứ về việc định đoạt di sản
Căn cứ Điều 624 BLDS 2015, di chúc là chứng cứ hàng đầu thể hiện ý chí của người để lại di sản. Ngoài ra, các tài liệu liên quan đến việc phân chia di sản cũng là căn cứ ảnh hưởng đến tỷ lệ phân chia. Những tài liệu đó có thể là: văn bản thỏa thuận phân chia di sản; văn bản từ chối nhận di sản;… Trong trường hợp của anh, bố mẹ anh mất không để lại di chúc, do đó di sản sẽ phân chia theo quy định pháp luật dân sự.
Chứng cứ khác
Những chứng cứ như: hình ảnh, video; biên bản họp gia đình; văn bản kết luận hòa giải;… cũng được xem xét để chia thừa kế. Ngoài ra, lời khai của hàng xóm hoặc người làm chứng về việc sử dụng thửa đất cũng là căn cứ để giải quyết vụ án. Lưu ý: Mọi chứng cứ phải thu thập theo quy định tại Điều 94 BLDS 2015 mới được coi là hợp pháp.
Luật Hùng Bách tư vấn anh nên chuẩn bị hồ sơ đầy đủ trước khi yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp. Việc chuẩn bị chứng cứ kỹ lưỡng ngay từ đầu sẽ tạo lợi thế vững vàng khi bảo vệ quyền lợi của anh.
Khách hàng có nhu cầu vui lòng liên hệ số 0963.673.969 (Zalo). để được Luật sư tư vấn, hỗ trợ giải quyết các vấn đề liên quan đến Thừa kế, Di chúc.
Hòa giải tranh chấp chia thừa kế
Pháp luật Việt Nam khuyến khích các bên tranh chấp hòa giải trước khi đưa vụ việc ra Tòa án. Việc hoà giải sẽ ít căng thẳng và giúp tiết kiệm thời gian, tiền bạc cho các bên. Theo đó, các bên có thể tự thương lượng, hoà giải hoặc yêu cầu hoà giải tại cơ sở theo quy định pháp luật. Dù vậy, những vụ chiếm đất thừa kế thường sẽ không thể hoà giải thành.
Đặc biệt, pháp luật Việt Nam quy định những tranh chấp bắt buộc phải hoà giải tại cơ sở. Đó là tranh chấp về lao động và tranh chấp đất đai, được quy định tại các văn bản luật chuyên ngành. Đối với trường hợp của anh Q là tranh chấp về thừa kế, pháp luật khuyến khích nhưng không bắt buộc phải hoà giải tại cơ sở. Do đó, anh có thể khởi kiện vụ án ra Toà mà không cần tiến hành các thủ tục hoà giải.
Tuy nhiên, Tòa án vẫn sẽ tổ chức hòa giải ít nhất một lần nữa trước khi xét xử chính thức. Theo đó, Toà án sẽ mở Phiên họp công khai chứng cứ và hoà giải theo quy định tại BLTTDS 2015. Nếu hòa giải thành, Tòa sẽ ra quyết định công nhận thỏa thuận đó có giá trị pháp lý ngay lập tức.
Khách hàng có nhu cầu có thể liên hệ số 0963.673.969 (Zalo). để được Luật sư tư vấn, hỗ trợ hoà giải tranh chấp chia thừa kế.
Yêu cầu Tòa án có thẩm quyền chia thừa kế
Nếu mọi nỗ lực hòa giải đều không có kết quả, khởi kiện ra Tòa án là phương án cuối cùng để giải quyết tranh chấp của anh Q. Việc yêu cầu Toà án có thẩm quyền chia thừa kế phải thực hiện đầy đủ, đúng trình tự. Theo đó, anh cần thực hiện những việc sau:
Chuẩn bị hồ sơ, tài liệu khởi kiện
Hồ sơ khởi kiện là căn cứ để Toà án xem xét và xử lý vụ án. Việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ khởi kiện sẽ là bước khởi đầu tốt để giải quyết vụ việc. Hồ sơ khởi kiện gồm có:
- Đơn khởi kiện (theo mẫu quy định tại Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP). Nội dung đơn khởi kiện phải thể hiện đầy đủ những nội dung theo khoản 4 Điều 189 BLTTDS 2015.
- Giấy tờ xác nhận quyền sở hữu đối với tài sản tranh chấp. Cụ thể: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; Hợp đồng mua bán, chuyển nhượng đất;…
- Những giấy tờ chứng minh về việc phát sinh quan hệ thừa kế. Ví dụ: Giấy chứng tử; Giấy khai sinh; Sổ hộ khẩu; Giấy kết hôn;…
- Di chúc; Biên bản phân chia di sản;… (nếu có).
- Các giấy tờ khác có liên quan mà Toà án yêu cầu bổ sung.
Xác định Toà án có thẩm quyền giải quyết
Việc xác định đúng Toà án có thẩm quyền sẽ giúp vụ việc được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả hơn. Trong vụ án tranh chấp thừa kế, nguyên tắc xác định thẩm quyền dựa theo nơi cư trú hoặc nơi làm việc của bị đơn hoặc theo thoả thuận các bên.
Hiện nay, do có sự sắp xếp chính quyền địa phương 02 cấp, việc xác định thẩm quyền cũng có sự thay đổi. Từ ngày 01/07/2025, các vụ tranh chấp dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án khu vực. Phạm vi thẩm quyền của Toà án khu vực được xác định theo địa giới hành chính cấp xã mới.
Trường hợp khởi kiện sai thẩm quyền có thể khiến hồ sơ bị trả hoặc chuyển nơi khác. Do đó, anh Q nên lưu ý để tránh mất thời gian và chi phí.
Khách hàng có nhu cầu có thể liên hệ số 0963.673.969 (Zalo). để được Luật sư tư vấn, hỗ trợ giải quyết những vụ việc chiếm đất thừa kế
Lưu ý khi xử lý tranh chấp thừa kế trong gia đình
Tranh chấp thừa kế trong gia đình diễn ra vô cùng phổ biến. Những tranh chấp này thường khó giải quyết, thậm chí có thể để lại hậu quả nặng nề. Đối với trường hợp của anh Q cần lưu ý một số vấn đề như sau:
Ưu tiên hòa giải trên tinh thần thiện chí
Nếu có thể hãy cố gắng thương lượng, hòa giải nhẹ nhàng với người thân. Đừng để mâu thuẫn diễn biến căng thẳng, làm mất tình cảm gia đình, tránh những hậu quả bi đát về sau. Anh Q cũng có thể nhờ Luật sư hỗ trợ thương lượng, hoà giải với em trai. Luật sư sẽ có những phương án hỗ trợ việc thượng lượng, hoà giải đạt hiệu quả cao nhất.
Thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ
Việc thiếu tài liệu, chứng cứ trong những vụ án tranh chấp thừa kế là điều không hiếm gặp. Trên thực tế có những vụ việc có giấy tờ đã được cấp từ lâu không thể tránh khỏi việc bị mất mát, thất lạc. Do đó, nếu giấy tờ không đầy đủ, anh Q có thể nhờ Luật sư hỗ trợ việc thu thập chứng cứ để bổ sung hồ sơ khởi kiện.
Xác định rõ các quan hệ nhân thân của người mất
Việc xác định quan hệ nhân thân rất quan trọng, là căn cứ để phân chia di sản thừa kế. Trên thực tế rất nhiều trường hợp người mất có những quan hệ phức tạp ảnh hưởng đến quá trình giải quyết. Trường hợp cần thiết phải có xác nhận của chính quyền địa phương. Việc xác nhận quan hệ nhân thân anh có thể tự thực hiện hoặc nhờ Luật sư hỗ trợ.
Lưu ý về thời hiệu khởi kiện
Căn cứ Điều 623 BLDS 2015 quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế. Theo đó, thời hiệu khởi kiện chia thừa kế đất là 30 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Thời hiệu khởi kiện trong trường hợp của anh Q là 30 năm, từ khi bố mẹ anh qua đời. Nếu quá thời hiệu, dù em trai anh đã chiếm đất thừa kế thì có thể được coi là chiếm hữu hợp pháp. Do đó, anh Q nên lưu ý đảm bảo thời hiệu khởi kiện trong vụ việc của mình. Nếu không còn nhiều thời gian, anh có thể nhờ Luật sư hỗ trợ thủ tục khởi kiện nhanh chóng để bảo vệ quyền lợi của mình.
Khách hàng có nhu cầu vui lòng liên hệ số 0963.673.969 (Zalo). để được Luật sư tư vấn, hỗ trợ các vấn đề liên quan đến Thừa kế, Di chúc.
Liên hệ Luật sư Thừa kế – Di chúc
Trung tâm di chúc Việt Nam là đơn vị trực thuộc Công ty Luật TNHH Luật Hùng Bách – Tổ chức hành nghề Luật sư uy tín, chuyên nghiệp hàng đầu tại Việt Nam. Với đội ngũ Luật sư, chuyên viên pháp lý có chuyên môn sâu, nhiều kinh nghiệm lĩnh vực thừa kế. Sẵn sàng hỗ trợ giải đáp mọi vướng mắc pháp lý. Ngoài ra, chúng tôi còn cung cấp các dịch vụ liên quan đến di chúc. Với phương châm: nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Khách hàng có thể liên hệ Luật sư hỗ trợ trực tiếp tại Văn phòng, chi nhánh ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Tĩnh,… hoặc liên hệ qua một trong các phương thức sau:
- Điện thoại: 0963.673.969 (Zalo)
- Email : Trungtamdichuc@gmail.com
- Website: trungtamdichuc.com – luathungbach.vn
- Fanpage: Trung tâm di chúc Việt Nam
Trân trọng!
