Thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế

Hiện nay tranh chấp thừa kế diễn ra ngày càng nhiều. Nguyên nhân chủ yếu thường là do các bên mâu thuẫn về quyền lợi nhận di sản thừa kế, hiệu lực của di chúc hoặc có tranh chấp về người có quyền được hưởng di sản thừa kế. Vậy khi có tranh chấp về thừa kế thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế thuộc về cơ quan nào? Bạn đọc có thể tham khảo nội dung dưới đây hoặc liên hệ trực tiếp cho Trung tâm di chúc Việt Nam theo Hotline 0963.673.969 (Zalo) để được tư vấn trực tiếp.

Tranh chấp thừa kế là gì?

Tranh chấp thừa kế là những mâu thuẫn, bất đồng giữa các bên liên quan đến việc xác định di sản thừa kế, người thừa kế, phân chia di sản thừa kế hoặc tính hợp pháp của di chúc. Các dạng tranh chấp thừa kế phổ biến thường gặp gồm:

• Tranh chấp về di chúc: tính hợp pháp của di chúc; nội dung di chúc; người được hưởng di sản theo di chúc; người được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.
• Tranh chấp về người thừa kế: xác định cá nhân, tổ chức có quyền được hưởng di sản thừa kế; những người không được hưởng thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật; tranh chấp giữa người được hưởng thừa kế và người quản lý di sản thừa kế.
• Tranh chấp về chia di sản thừa kế: cách phân chia di sản; xác định công sức đóng góp của từng người; xác định nghĩa vụ tài sản của người chết trước khi chia thừa kế.

Các trường hợp tranh chấp thừa kế phổ biến

Trong quá trình giải quyết tranh chấp, Trung tâm di chúc Việt Nam đã hỗ trợ rất nhiều trường hợp tranh chấp chia di sản thừa kế. Các trường hợp tranh chấp phổ biến chúng tôi thường hỗ trợ có thể kể đến như:

Tranh chấp thừa kế đất đai giữa các anh chị em

Tranh chấp thừa kế đất đai giữa anh chị em thường phát sinh theo những tình huống như:

• Cha mẹ mất không để lại di chúc, các con không thống nhất được việc phân chia di sản thừa kế với nhau;
• Cha mẹ có để lại di chúc nhưng các con có tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc;
• Một số anh chị em chiếm giữ đất, không đồng ý chia cho những người con khác;
• Mâu thuẫn về tỷ lệ phân chia các phần thừa kế, về công sức chăm sóc cha mẹ khi còn sống.

Đặc thù của loại tranh chấp này thường diễn ra giữa các thành viên có cùng huyết thống trong gia đình. Đây cũng là loại tranh chấp thường hay gặp nhất vì thừa kế phần lớn sẽ phát sinh giữa các thành viên trong gia đình với nhau.

Tranh chấp thừa kế khi không có di chúc

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tranh chấp nhiều nhất là do người đã mất không để lại di chúc ghi lại nguyện vọng định đoạt tài sản của mình sau khi mất. Do đó, những người thừa kế sẽ có lý do để dẫn đến tranh chấp phân chia thừa kế. Mặc dù pháp luật đã có quy định rõ về việc phân chia di sản thừa kế trong trường hợp người mất không để lại di chúc nhưng các bên thường không tự nguyện thực hiện theo những quy định này mà vẫn phát sinh tranh chấp bình thường.

Tranh chấp thừa kế khi di chúc bị vô hiệu

Nhiều trường hợp người mất đã để lại di chúc, nhưng vì lý do nào đó như: nội dung, hình thức di chúc không đúng quy định pháp luật; nội dung di chúc không thể hiện rõ nguyện vọng của người mất; người lập di chúc không minh mẫn, tỉnh táo; bị ép hoặc lừa dối lập di chúc;… Di chúc có thể bị vô hiệu một phần hoặc vô hiệu toàn bộ.

Khi đó, bản chất là các bên sẽ tranh chấp về việc phân chia thừa kế nhưng sẽ phải qua bước xác định di chúc có hiệu lực hay bị vô hiệu trước. Rồi mới có thể xem xét để chia di sản thừa kế theo di chúc đang tranh chấp hay theo quy định của pháp luật.

Tranh chấp thừa kế tài sản chung vợ chồng

Tranh chấp thừa kế tài sản chung vợ chồng thường phát sinh giữa vợ/chồng còn sống với các con hoặc cha mẹ của người vợ/chồng đã mất. Những tranh chấp này chủ yếu phát sinh khi: phân chia di sản nhưng không xác định rõ đâu là phần tài sản chung vợ chồng, đâu là di sản thừa kế; tranh chấp liên quan đến đất đai, nhà ở được cho, tặng, mua bán trong thời kỳ hôn nhân nhưng giấy tờ đứng tên riêng một bên vợ/chồng; mâu thuẫn về việc có tính công sức đóng góp của một bên vào tài riêng của người đã mất; khi một bên tự ý bán tài sản chung sau khi vợ/chồng mất mà chưa chia thừa kế;…

Toà án nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế?

Theo quy định hiện nay, thẩm quyền của Toà án giải quyết tranh chấp thừa kế cần phải xác định chính xác thẩm quyền theo cấp và thẩm quyền theo lãnh thổ.

Thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ.

Hiện nay, cùng với việc thay đổi địa giới hành chính thì thẩm quyền Toà án theo lãnh thổ cũng thay đổi. Mỗi Toà án sẽ có trách nhiệm giải quyết vụ việc thừa kế trong phạm vi địa giới hành chính nhất định thuộc thẩm quyền của Toà án. Theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự 2015. Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về thừa kế.

Tuy nhiên, để thuận tiện cho quá trình giải quyết tranh chấp khi vụ án có nhiều bị đơn mà mỗi bị đơn lại cư trú một nơi khác nhau thì Toà án nơi có tài sản (như bất động sản) có thể vẫn có thẩm quyền giải quyết.

Thẩm quyền của Toà án theo cấp

• Tòa án nhân dân cấp khu vực: có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm các vụ việc tranh chấp thừa kế tài sản, bao gồm cả những vụ việc có yếu tố nước ngoài.

• Tòa án nhân dân cấp tỉnh: có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vụ việc mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định về tranh chấp thừa kế đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân khu vực nhưng bị kháng nghị.

Lưu ý khi khởi kiện tranh chấp thừa kế tại Toà án

Khởi kiện tranh chấp phân chia tài sản thừa kế tại Toà án là một thủ tục phức tạp, gây tốn kém thời gian và chi phí cho người thực hiện thủ tục. Do đó khi có nhu cầu thực hiện thủ tục khởi kiện tranh chấp chia thừa kế tại Toà án người dân cần lưu ý những nội dung sau:

Hồ sơ cần chuẩn bị

Để Toà án có căn cứ tiếp nhận và thụ lý hồ sơ ban đầu, người khởi kiện cần chuẩn bị được đầy đủ một bộ hồ sơ khởi kiện và đơn khởi kiện hợp lệ. Nếu không nắm rõ những nội dung này người khởi kiện sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức đi lại, bổ sung hồ sơ, hoàn thiện đơn khởi kiện theo thông báo của Toà án. Những hồ sơ người khởi kiện cần phải có như:

• Giấy tờ liên quan đến di sản thừa kế;
• Giấy tờ liên quan đến nguồn gốc tài sản thừa kế;
• Giấy tờ của những người thừa kế;
• Tài liệu thể hiện quá trình tranh chấp của các bên;
• Tài liệu thể hiện công sức bảo quản, tôn tạo, sử dụng di sản thừa kế;…

Thời hiệu khởi kiện theo quy định pháp luật

Đối với yêu cầu chia di sản thừa kế thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.

Tuy nhiên, nếu đã hết thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế nhưng người khởi kiện và các đương sự liên quan không ai yêu cầu áp dụng thời hiệu thừa kế thì Toà án vẫn tiếp nhận và giải quyết như bình thường. Vì vậy, việc nắm được thời hiệu chia di sản thừa kế cũng rất quan trọng, là nội dung mấu chốt để bảo vệ quyền lợi cho người đang quản lý, sử dụng tài sản đó.

Các bước tiến hành khởi kiện

Khởi kiện tranh chấp chia tài sản thừa kế tại Toà án phải qua rất nhiều bước. Mỗi bước lại có những việc cần làm khác nhau, cách trình bày ý kiến khác nhau. Nếu nắm rõ được trình tự thủ tục tố tụng tại Toà án sẽ giúp người dân hạn chế được rủi ro, tham gia tố tụng thuận tiện hơn.

Tốt hơn hết, trước khi quyết định tham gia khởi kiện thừa kế tại Toà án. Người dân nên bớt chút thời gian và chi phí để tìm tới Văn phòng, Công ty Luật để được Luật sư tư vấn, đưa ra những hướng dẫn ban đầu. Nếu có điều kiện hơn, có thể thuê Luật sư tham gia, đồng hành cùng mình vào quá trình tố tụng tại Toà án. Nếu bạn cần Luật sư chuyên về tranh chấp thừa kế có thể liên hệ tới Hotline 0963.673.969 (Zalo) để được hỗ trợ tận tình.

Lời khuyên khi lựa chọn luật sư hỗ trợ.

Hiện nay có rất nhiều Văn phòng, Công ty Luật cung cấp dịch vụ pháp lý liên quan tới thừa kế. Để lựa chọn được đơn vị hỗ trợ pháp lý uy tín, phù hợp. Người dân có thể lưu ý những điểm sau:

• Chọn Luật sư có chuyên môn về thừa kế;
• Ưu tiên lựa chọn Luật sư có kinh nghiệm tranh tụng nhiều trên thực tế;
• Trước khi ký hợp đồng dịch vụ, cần thỏa thuận rõ về chi phí dịch vụ, tránh việc phát sinh thêm chi phí sau này;
• Lựa chọn Luật sư có nhiều kinh nghiệm tham gia đàm phán, thương lượng giải quyết tranh chấp;
• Chọn Luật sư có đạo đức, tuy tín nghề nghiệp, có thông tin rõ ràng.

Liên hệ Luật sư chuyên về thừa kế đất đai

Hiện nay, chúng tôi có văn phòng tại các thành phố lớn như: Hà Nội, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh. Cùng với đội ngũ Luật sư hỗ trợ khắp các tỉnh thành trên cả nước hỗ trợ. Quý khách hàng cần hỗ trợ các dịch vụ pháp lý có thể liên hệ Luật sư theo các phương thức sau:

• Làm việc trực tiếp tại trụ sở, chi nhánh của chúng tôi tại: Tp. Hà Nội, Hà Tĩnh, Tp. Đà Nẵng, Tp. Hồ Chí Minh.
• Điện thoại: 0963.673.969 (Zalo)
• Email : Trungtamdichuc@gmail.com
• Website: Trung tâm di chúc Việt Nam – Luật Hùng Bách
• Fanpage: Trung tâm di chúc Việt Nam

Trân trọng!